معرفی چند کتاب فارسی در زمینه فونت فارسی

بنا به درخواست کاربران در این پست بنا داریم یک سری کتب در موضوع فونت و اختصاصا فونت فارسی معرفی کنیم. مطالعه این کتب می تواند برای افراد مبتدی بسیار راه گشا باشد.

1. کتاب «خوشنویسی و طاحی حروف، با نگرشی جامع به طراحی حروف» :: امیر رضائی نبرد
بخش نخست این کتاب به موضوع طراحی گرافیک می‌پردازد. فصل‌های این بخش به ترتیب عبارتند از «تاریخچه طراحی گرافیک در جهان»، «تاریخچه طراحی گرافیک در ایران» و «شاخه‌های طراحی گرافیک».
تاریخچه طراحی حروف در غرب»، «تاریخچه طراحی حروف در ایران» و «خوشنویسی و طراحی حروف» نیز نام سه فصل بخش دوم این کتاب است.
نویسنده در بخش نخست این کتاب را با طرح مبحث «ریشه‌شناسی واژه گرافیک» شروع می‌کند و پس از بیان تاریخ تحولات این هنر در قرون وسطی مباحث را با بیان وضعیت این هنر در نوزدهم به پایان می‌برد. در فصل تاریخچه طراحی گرافیک در ایران نیز نویسنده تمام مکاتب هنری در ایران را با ذکر جزییات آن‌ها معرفی کرده و در ادامه به بیان تاریخ ورود چاپخانه به ایران و شکل‌گیری هنر طراحی گرافیک در ایران می‌پردازد.
نویسنده در فصل سوم بخش نخست تمام رشته‌های هنری منبعث از هنر گرافیک چون تصویرسازی و انواع و تکنیک‌های آن و همچنین هنر پوستر را معرفی می‌کند.
در بخش دوم این کتاب نیز مباحث تاریخی طراحی حروف در ایران و غرب و همچنین انواع تکنیک‌های این هنر و کاربرد آن در طراحی گرافیک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
کتاب «خوشنویسی و طراحی حروف» با شمارگان 500 نسخه، در 286 صفحه و به بهای 10 هزار تومان از سوی انتشارات جمال هنر روانه کتابفروشی‌ها شده است.

2. کتاب «نخستین گام های مدیریت نوشتار، راهکارهای علمی و عملی» :: حسن قادر
کتاب ” نخستین گام­های مدیریت نوشتار، راهکارهای علمی و عملی” نوشته حسن قادر، به‌خاطر این نام، ابتدا بیشتر تداعی‌کننده کتابی در زمینه ویراستاری است تا آموزش راهکارهایی دربارۀ طراحی حروف و فونت. بعد از تورق این کتاب قطور (350 صفحه) و دیدن تصاویر زیاد آثار گرافیکی (کتیبه­های قدیمی، طراحی حروف و کلمات، نشانه­نوشته (لوگوتایپ)، فونت، اشیای ملهم از شکل حروف و…) بیننده مطمئن می­­شود با کتابی در حوزه طراحی گرافیک روبروست.
نویسنده کتاب را در هشت فصل مدون کرده و با طرح پیشینه تاریخی خط و الفبا و معرفی مختصر انواع خطوط و تاریخ حروف و حروف­چینی در ایران، با بررسی اندازه و حجم عناصر نوشتاری نسبت به سایر عناصر بصری در انواع محصولات گرافیکی مانند پوستر، نشانه، بسته­بندی و…، به‌درستی نشان داده است که در میان عناصر بصری تشکیل‌دهنده یک اثر گرافیکی، نوشتار اهمیت و اولویت ویژه­ای دارد؛ از این‌رو حساس شدن به شکل و انواع حروف و کسب مهارت در طراحی و به­­کارگیری آنها برای طراحان گرافیک فوق‌العاده­ ضروری است.
مدیریت نوشتار، عنوان کلی‌ای است که در ذیل آن سایر فصول در دو گام عرضه
می­شوند: گام نخست مربوط به بررسی تحولات خط ثلث در شش بازه صدساله از قرن
ششم تا دوازدهم قمری است. اطلاعات و تحلیل‌های مختصر اما جالب، نشان‌دهنده
علاقه و پژوهش نویسنده در این زمینه است که برای علاقه‌مندان به خوشنویسی
قطعا جذاب است. اما آوردن این نگاه پژوهشی در کتاب با مختصر شدن و رها کردن
دنباله آن و محدود شدن به خط ثلث و نشان ندادن راه­های عملی به‌کارگیری
تجربه­های گذشته در آثار جدید، نه تنها هدف نویسنده (ایجاد فرصت پژوهشی
تازه) را تأمین نمی­کند، بلکه با زائد جلوه دادن این فصل از قدر مطلب نیز
می‌کاهد.
“مدیریت نوشتار، گام دوم” در حقیقت اصل مطلب و موضوع اصلی
این کتاب است: مطالعه فنی و آنالیز حروف، درآمدی است بر روش­های متعدد
پیشنهادی نویسنده در طراحی حروف که گویی طی چندین سال با هنرجویان مختلفی
آنها را آزموده است. ایجاد فرم­ها و ترکیب­های جذاب با ترفندهایی مثل
قرینه­سازی، چرخش و ادغام حروف در یکدیگر، هنرجو را با پتانسیل بصری موجود
در کار با حروف آشنا می­کند. حساس شدن و به­کارگیری فعال فضاهای مثبت و
منفی درون و برون حروف، برش و جابجایی حروف با درک مکان­یابی محورهای برش و
تعیین زوایای چرخش و استفاده از مصالح گوناگون، موارد دیگری است که همراه
با ارائه نمونه­های متعدد سعی دارد، شناخت کافی و لازم را برای وارد شدن به
کارگاه حروف برای طراحی اقلام جدید و مورد نیاز عرصه تبلیغات و گرافیک
بدست دهد.

3. کتاب «تحلیل و بررسی حروف فارسی» :: مسعود نیکو مرام و امید هامونی

کتاب تحلیل و بررسی حروف فارسی با نگاهی اجمالی به پیشینه الفبا به نحوه
ی شکل گیری حروف و قلم های فارسی (فونت های فارسی) می پردازد.
سپس با دسته بندی انواع قلم های فارسی از لحاظ کاربرد به معرفی ساختار،
ویژگی ها، مراحل طراحی و آناتومی حروف فارسی پرداخته و با تحلیل و بررسی
قلم های پرکاربرد فارسی سعی به ارائه راهکارهای اصولی و کاربردی جهت طراحی
فونت فارسی را دارد.

کتاب “تحلیل و بررسی
حروف فارسی” با پیشگفتاری از مسعود سپهر و نگاهی اجمالی به پیشینه ی الفبا،
به نحوه شکل گیری حروف و قلم های فارسی می پردازد.
سپس
با دسته بندی این قلم ها به لحاظ کاربرد، به معرفی ساختار، وی‍ژگی ها،
مراحل طراحی و آناتومی حروف فارسی پرداخته و با تحلیل و بررسی قلمهای
پرکاربرد فارسی، سعی در ارائه راهکارهای اصولی جهت طراحی حروف فارسی را
دارد.
بدیهی
است نبود منابع کافی و صحیح در حوزه طراحی حروف فارسی به صورت تخصصی،
منابع کتاب را به بیانات و تجربیات اساتید این فن و پژوهش مولفین محدود
ساخته است.
یقینن به اذعان نگارنده‌گان،این کتاب جامعیت لازم را دراین زمینه را نداشته و صرفن بیانی است کلی، در حوزه ی طراحی حروف.

کتاب تحلیل و بررسی حروف فارسی | مسعود نیکو مرام، امید هامونی | براساس طرح پیشنهادی از مهدی سعیدی |

این کتاب در قطع رحلی و در 196 صفحه چاپ رنگی بر روی کاغد گلاسه منتشر
شده است. خرید این کتاب کمیاب را به همه دانشجویان رشته گرافیک و علاقمندان
به این رشته توصیه می‌نمائیم.

4. کتاب «کتاب فونت» :: گروه پژوهشی عفراوی

آشفتگی‌های موجود در فونت فارسی ما را
بر آن داشت تا در حرکت نخست، برای سامان‌دهی به فونت فارسی با ایجاد بانک
یا آرشیوی برای فونت‌های موجود و شناسنامه‌دار کردن آنچه موجود است کتاب
فونت را که راهنمای طراحی، انتخاب و به‌کارگیری فونت فارسی است منتشر کنیم.
انتشار این کتاب پل ارتباطی خواهد بود بین ما و علاقه‌مندان و کاربران
فونت فارسی که البته با گسترش کامپیوتر و استفاده از آن تقریباً همه اقشار
جامعه را در بر می‌گیرد.
نبودن چنین کتابی، ارتباط کلامی را در بین طراحان گرافیک و کارفرمایان در
رابطه با فونت کمرنگ می‌کرد.
گروه پژوهشی عفراوی در سال 84 پروژه شناسنامه فونت فارسی را به درخواست
شورای عالی اطلاع رسانی به اتمام رساند. برنامه‌های دیگر گروه به گونه‌ای
بود که می‌بایست ثبت فونت و شناسنامه‌دار شدن فونت فارسی با حمایت شورا
ادامه یابد. اما این کار با تغییراتی که در شورا اتفاق افتاد بی‌نتیجه
ماند. در آن سال با بررسی‌های انجام شده، بیش از 20 فارسی‌ساز یا فارسی
نویس شناسایی شد که فونت‌های خود را تحت نام‌های گوناگون ارائه کرده بودند،
نتیجه این بررسی شناسایی بیش از 620 نام برای فونت‌های فارسی بود که بیش
از 5% آنها دارای شکل یکسان و نام مشترک بودند نمونه‌ای از آن‌ها فونت
«هما، لاله، طلا» می‌باشد که در نرم‌افزارهای مختلف به نام‌های گوناگون
آمده است1.
برخی از تولید کنندگان فارسی ساز برای جذابیت بخشیدن به نرم افزار خود و
فروش بیشتر پا را فراتر نهاده و فونت‌های خود را نیز با نام‌های گوناگون
ارائه کرده‌اند تا بدین وسیله در تبلیغات خود ارائه فونت‌های بیشتر را مژده
دهند.